چطور در رابطهتان بهتر شنونده باشید؟
یکی از مهمترین مهارتها برای داشتن یک رابطهی سالم و پایدار، توانایی خوب گوش دادن به حرفهای طرف مقابل است. گوش دادن فعالانه نه تنها باعث میشود که طرف مقابل احساس ارزشمند بودن کند، بلکه سوء تفاهمها را نیز به حداقل میرساند. اما گوش دادن فعالانه فقط شنیدن کلمات نیست. بلکه درک عمیق احساسات، نیازها و انگیزههای طرف مقابل نیز هست. در این مقاله، به ۱۲ نکتهی کلیدی برای تبدیل شدن به یک شنوندهی بهتر در رابطهتان میپردازیم:
- ✳️
تمرکز کامل:
هنگام صحبت کردن طرف مقابل، تمام حواستان را به او بدهید. گوشی موبایل را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از هرگونه حواسپرتی دوری کنید. - ✳️
ارتباط چشمی:
نگاه کردن به چشمان طرف مقابل نشان میدهد که به حرفهای او توجه دارید و برایش ارزش قائل هستید. - ✳️
زبان بدن مناسب:
با سر تکان دادن، لبخند زدن و ژستهای مثبت نشان دهید که به حرفهای طرف مقابل گوش میدهید و به او اهمیت میدهید. - ✳️
سوال پرسیدن:
پرسیدن سوالات مرتبط با موضوع، نشان میدهد که به حرفهای طرف مقابل توجه دارید و میخواهید موضوع را بهتر درک کنید. - ✳️
انتقاد نکردن:
تا زمانی که طرف مقابل صحبتهایش را تمام نکرده است، از انتقاد، نصیحت و قضاوت کردن خودداری کنید. - ✳️
همدلی کردن:
سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و احساسات او را درک کنید. - ✳️
درک احساسات:
به لحن صدا، زبان بدن و نحوهی بیان طرف مقابل توجه کنید تا بتوانید احساسات او را درک کنید. - ✳️
قطع نکردن حرف:
اجازه دهید طرف مقابل صحبتهایش را به طور کامل تمام کند و از قطع کردن حرف او خودداری کنید. - ✳️
تایید کردن احساسات:
به طرف مقابل نشان دهید که احساسات او را درک میکنید و برای آنها ارزش قائل هستید. مثلا میتوانید بگویید: “متوجهام که چقدر این موضوع برایت ناراحتکننده بوده. “ - ✳️
شنیدن بدون قضاوت:
سعی کنید بدون پیشداوری و قضاوت به حرفهای طرف مقابل گوش دهید. - ✳️
صبور باشید:
گاهی اوقات طرف مقابل برای بیان احساسات خود نیاز به زمان دارد. صبور باشید و به او فرصت دهید تا با آرامش صحبت کند.
با تمرین این نکات، میتوانید به یک شنوندهی فعال و همدل تبدیل شوید و کیفیت رابطهتان را به طور قابل توجهی ارتقا دهید. گوش دادن خوب، کلید یک رابطهی موفق است!
چطور در رابطهتان بهتر شنونده باشید؟ 12 نکته کلیدی
1. حضور ذهن کامل داشته باشید
وقتی کسی با شما صحبت میکند، تمام توجهتان را به او معطوف کنید.تلفن همراه را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و هرگونه حواسپرتی را از خود دور کنید.حضور ذهن کامل نشان میدهد که شما واقعاً به حرفهای طرف مقابل اهمیت میدهید.تماس چشمی برقرار کنید.این کار نشاندهندهی تمرکز و احترام شماست.از انجام کارهای همزمان (Multitasking) خودداری کنید.سعی کنید فقط شنونده باشید و به هیچ کار دیگری فکر نکنید.بدن خود را در حالت باز و پذیرنده قرار دهید.دستان خود را باز نگه دارید و از قوز کردن یا عبوس بودن خودداری کنید.
به لحن و زبان بدن گوینده توجه کنید.
این موارد میتوانند اطلاعات بیشتری در مورد احساسات و منظور او ارائه دهند.از قضاوت کردن زودهنگام خودداری کنید.سعی کنید فقط گوش دهید و درک کنید، نه اینکه فوراً نظر خود را بیان کنید.
2. فعالانه گوش دهید
شنیدن منفعلانه کافی نیست. برای اینکه شنوندهی بهتری باشید، باید فعالانه گوش دهید. این بدان معناست که با بهرهگیری از روشهای مختلف، به گوینده نشان دهید که در حال گوش دادن هستید. از عباراتی مانند “متوجهام”، “بله” یا “ادامه بده” استفاده کنید تا نشان دهید که در حال گوش دادن هستید. سوالات باز بپرسید تا گوینده را تشویق کنید که بیشتر توضیح دهد. مثلا به جای پرسیدن “آیا روز خوبی داشتی؟”، بپرسید “روزت چطور بود؟” 
احساسات گوینده را تصدیق کنید. مثلا بگویید “به نظر میرسد که خیلی ناراحت هستی” یا “من میفهمم که چرا اینقدر عصبانی هستی. ” از قطع کردن صحبت گوینده خودداری کنید. صبر کنید تا صحبتهایش تمام شود و سپس نظر خود را بیان کنید. به دنبال نقاط مشترک بگردید. سعی کنید چیزهایی را پیدا کنید که با گوینده در مورد آنها همنظر هستید.
3. همدلی نشان دهید
همدلی به معنای توانایی درک و به اشتراک گذاشتن احساسات دیگران است.وقتی همدلی نشان میدهید، به گوینده نشان میدهید که به احساسات او اهمیت میدهید و او را درک میکنید.سعی کنید خودتان را جای گوینده بگذارید.تصور کنید که در شرایط او هستید و چه احساسی خواهید داشت.احساسات گوینده را تصدیق کنید، حتی اگر با آنها موافق نیستید.مثلا بگویید “من میفهمم که چرا اینقدر ناامید شدی، حتی اگر فکر میکنم راههای دیگری هم وجود دارد.” از قضاوت کردن احساسات گوینده خودداری کنید.مثلا نگویید “نباید اینقدر ناراحت باشی.” به دنبال کمک به گوینده باشید.
اگر او نیاز به کمک دارد، به او پیشنهاد کمک دهید.
از گفتن جملات کلیشهای خودداری کنید.جملاتی مانند “همه چیز درست میشود” یا “من میدانم چه احساسی داری” معمولاً کمکی نمیکنند.به جای نصیحت کردن، سعی کنید گوش دهید و درک کنید.
4. سؤال بپرسید
سوالات کاوشگر بپرسید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید. مثلا بپرسید “چه چیز دیگری در این مورد وجود دارد که باید بدانم؟” از پرسیدن سوالات مغرضانه خودداری کنید. سوالاتی که پاسخ خاصی را القا میکنند. از پرسیدن سوالات پشت سر هم خودداری کنید. به گوینده فرصت دهید تا پاسخ دهد و فکر کند. سوالات خود را به طور واضح و مختصر بیان کنید. به پاسخهای گوینده به دقت گوش دهید و سوالات بعدی خود را بر اساس آنها تنظیم کنید.
5. از قطع کردن صحبت خودداری کنید
قطع کردن صحبت گوینده نه تنها بیادبانه است، بلکه مانع از این میشود که او بتواند افکار خود را به طور کامل بیان کند. صبر کنید تا صحبتهایش تمام شود و سپس نظر خود را بیان کنید. اگر مجبورید صحبت گوینده را قطع کنید، عذرخواهی کنید. مثلا بگویید “متاسفم که صحبتت را قطع کردم، اما. . . ” سعی کنید دلیل قطع کردن صحبت گوینده را توضیح دهید. به گوینده اجازه دهید بعد از اینکه صحبتت تمام شد، دوباره صحبت کند. مخصوصا در مواقعی که گوینده در حال ابراز احساسات خود است، از قطع کردن صحبت او خودداری کنید. به جای قطع کردن صحبت گوینده، سعی کنید با بهرهگیری از زبان بدن خود نشان دهید که در حال گوش دادن هستید.
6. صبور باشید
گاهی اوقات افراد برای بیان افکار و احساسات خود به زمان بیشتری نیاز دارند. صبور باشید و به آنها فرصت دهید تا با سرعت خودشان صحبت کنند. از عجله کردن در صحبت کردن گوینده خودداری کنید. اگر گوینده سکوت کرد، سعی نکنید سکوت را پر کنید. به او فرصت دهید تا فکر کند. اگر احساس میکنید که صبرتان تمام شده است، از گوینده عذرخواهی کنید و بگویید که باید به کار دیگری برسید. از نشان دادن بیقراری یا ناامیدی خودداری کنید. به جای اینکه سعی کنید به سرعت به نتیجه برسید، از فرآیند گوش دادن لذت ببرید.
7. از قضاوت کردن خودداری کنید
قضاوت کردن گوینده باعث میشود که او احساس ناامنی کند و از به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات خود منصرف شود. سعی کنید فقط گوش دهید و درک کنید، نه اینکه فوراً نظر خود را بیان کنید. از برچسب زدن به گوینده خودداری کنید. مثلا نگویید “تو همیشه اینطوری هستی. ” از مقایسه گوینده با دیگران خودداری کنید. به جای اینکه به دنبال اشتباهات گوینده باشید، سعی کنید نکات مثبت او را پیدا کنید. از انتقاد کردن از گوینده در حضور دیگران خودداری کنید. اگر با نظر گوینده مخالف هستید، آن را به طور محترمانه بیان کنید.
8. زبان بدن مناسب داشته باشید
زبان بدن شما میتواند به گوینده نشان دهد که در حال گوش دادن هستید و به او اهمیت میدهید. تماس چشمی برقرار کنید، به سمت او متمایل شوید و حالت باز و پذیرنده داشته باشید. تماس چشمی مداوم نشاندهندهی تمرکز و احترام شماست. به سمت گوینده متمایل شوید تا نشان دهید که به او علاقهمند هستید. از قوز کردن یا عبوس بودن خودداری کنید. از تکان دادن سر به نشانه تایید استفاده کنید. از لمس کردن گوینده (در صورت مناسب بودن) برای نشان دادن حمایت خود استفاده کنید. به زبان بدن خود آگاه باشید و سعی کنید آن را با لحن صدای گوینده هماهنگ کنید.
9. بازخورد دهید
بازخورد دادن به گوینده به او کمک میکند تا بفهمد که شما در حال گوش دادن هستید و او را درک میکنید. خلاصهای از آنچه شنیدهاید را بیان کنید، سوال بپرسید و احساسات او را تصدیق کنید. سوالات شفافساز بپرسید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید. احساسات گوینده را تصدیق کنید تا به او نشان دهید که او را درک میکنید. از بازخورد دادن به طور مداوم در طول مکالمه استفاده کنید. بازخورد خود را به طور واضح و مختصر بیان کنید. از دادن بازخورد منفی در حضور دیگران خودداری کنید.
10. تمرکز بر گوینده
وقتی به صحبتهای کسی گوش میدهید، تمام تمرکزتان را روی او بگذارید. از فکر کردن به پاسخ خود، قضاوت کردن او یا پرت شدن حواستان خودداری کنید. تمام تمرکز خود را روی کلمات و احساسات گوینده بگذارید. از فکر کردن به پاسخ خود در حین صحبت کردن گوینده خودداری کنید. از قضاوت کردن گوینده خودداری کنید. از پرت شدن حواستان توسط افکار یا محیط اطراف خودداری کنید. از گوش دادن به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده کنید.
11. به لحن صدا و زبان بدن توجه کنید
کلمات تنها بخشی از ارتباط هستند. به لحن صدا، زبان بدن و حالات چهره گوینده نیز توجه کنید تا بتوانید معنای کامل پیام او را درک کنید. لحن صدا میتواند نشاندهندهی احساسات گوینده باشد. زبان بدن میتواند اطلاعات بیشتری در مورد افکار و احساسات گوینده ارائه دهد. حالات چهره میتوانند نشاندهندهی احساسات گوینده باشند. به تناقضات بین کلمات و زبان بدن گوینده توجه کنید. از تفسیر زبان بدن گوینده به عنوان مدرک قطعی خودداری کنید.
12. تمرین کنید
مانند هر مهارت دیگری، شنیدن فعالانه نیز نیاز به تمرین دارد. هرچه بیشتر تمرین کنید، شنوندهی بهتری خواهید شد. فرصتهایی برای تمرین گوش دادن فعالانه پیدا کنید. از دیگران بازخورد بگیرید تا بدانید در چه زمینههایی میتوانید بهبود یابید. از اشتباهات خود درس بگیرید و به تلاش خود ادامه دهید. به تدریج، گوش دادن فعالانه برای شما به یک عادت تبدیل خواهد شد. از شنیدن فعالانه به عنوان ابزاری برای بهبود روابط خود استفاده کنید.
